İSTANBUL'U DİNLİYORUM GÖZLERİM KAPALI / ORHAN VELİ KANIK

İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı…

“Önce hafiften bir rüzgâr esiyor;

Yavaş yavaş sallanıyor

Yapraklar, ağaçlarda;

Uzaklarda, çok uzaklarda

Sucuların hiç durmayan çıngırakları

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı…”

Değerinden hiçbir şey yitirmemiş olan bu dizelerin sahibidir Orhan Veli… Aşkla İstanbul’u birleştiren, İstanbul’u okuyucularına dinleten, dinlettikçe İstanbul’u bizlere hissettiren, hissettirdikçe bizleri hüzünlendiren şair…13 Nisan 1914 doğumlu olan Orhan Veli, edebiyat dünyasında sadece şiirleriyle değil, hikâye, deneme, makale ve birçok çeviri eserleriyle de tanınır.

Veli’nin edebiyata olan merakı ilkokul yıllarında başlamıştır. Bu dönemde “çocuk dünyası” isimli dergide bir hikâyesi basılmıştır.[1]Lise yıllarında ise tiyatroculukla ilgilenmiştir.

Orhan Veli’nin dikkat çekici olan özelliği, sokak dilini eserlerine yansıtmış olmasıdır. Şair, aruz ve hece ölçülerini şiirde kullanmayı gereksiz bulduğu için bu ölçüleri eserlerinde kullanmayı reddetmiştir. Yalın dille kaleme almış olduğu eserleri “Garip” adlı şiir kitabında toplayarak garip isimli akımın öncülerinden olmuştur. Garip adlı eser Türk edebiyatında hem yapıcı hem de yıkıcı bir özelliğe sahip olduğu için Türk şiirinde bir mihenk taşı olarak kabul edilmektedir.

Belirtmiş olalım ki, edebiyat dünyasında büyük çığır açmış olan bu şair, sokak dilini eserlerine yansıtmış olması sebebiyle birçok acımasız eleştirilere maruz kalmıştır. Yapılan bu eleştirilere Orhan Veli şu şekilde karşılık verir: “Aleyhimde yazılan yazıların, lehimdekilerden fazla olması beni memnun eder.” Bu eleştirilere rağmen Veli’nin gerçekleştirmiş olduğu “Garip” akımı edebiyat severler tarafından azımsanmayacak ölçüde benimsenmiştir.

Orhan Veli Hakkında Bilinen / Bilinmeyen Gerçekler…

-Veli “Ben Orhan Veli” şiirinde en iyi arkadaşlarının Oktay Rıfat ile Melih Cevdet olduğunu ilan etmiştir.

Soldan Sağa : Orhan Veli Kanık , Oktay Rıfat, Melih Cevdet Anday ve arkadaşları Şinasi Baray

-Orhan Veli bir şiirinde kendi hayatını şu şekilde özetlemiştir:

“1914’te doğdum. 1 yaşında kurbağadan korktum. 9 yaşında okumaya, 10 yaşında yazmaya merak sardım. 13’de Oktay Rıfat’ı, 16’da Melih Cevdet’i tanıdım. 17 yaşında bara gittim. 18’de rakıya başladım. 19’dan sonra avarelik devrim başlar. 20 yaşından sonra da para kazanmasını ve sefalet çekmesini öğrendim. 25’te başımdan bir otomobil kazası geçti. Çok âşık oldum. Hiç evlenmedim, şimdi askerim”.

–İkinci dünya savaşı nedeniyle askerlik uzatıldığı için 4 yıl askerlik yapmıştır.

-Son günlerinde en yakın olduğu isim Sabahattin Eyüpoğlu’dur.

-Ankara’da bir gece sokakta belediye’nin açtığı çukura düşmüş ve başından yaralanmıştır. Başına aldığı bu darbe beyin kanamasına neden olup onun vefatına yol açmıştır.

-Orhan Veli, Mehmet Ali Sel ismini takma ad olarak kullandı ve birçok eserini bu isimle yayımladı.

-Orhan Veli’nin edebiyat dünyasına girdiğinden beri en çok etkilendiği isimler, Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, gibi Fransız şairlerdi.

Orhan Veli’den bu yazıya bir veda…