2024/04/19

1945’teki son baskısından tam 70 yıl sonra, İkinci Dünya Savaşı’nda on milyonlarca kişinin ölümüne yol açan Adolf Hitler’in Nazi rejiminin ideolojik altyapısını kaleme aldığı eseri Mein Kampf (Kavgam), Almanya’da yeniden çok satanlar listesine girdi. 3 bin 500 kadar açıklamanın ve tarihi yorumun yer aldığı “Kavgam: Eleştirel Baskı” 59€’dan satışa sunuluyor.

Avrupa Telif Hakları Kanunu’na göre yazarının ölümünün üzerinden geçmesi gereken 70 yılı 31 Aralık 2015 itibariyle  geride bırakan Mein Kampf (Kavgam), 8 Ocak 2016 itibariyle Almanya’da yeniden kitapçıların raflarını doldurdu. Münih Çağdaş Tarih Enstitüsü tarafından bilimsel ve ayrıntılı, açıklamalı olarak “Kavgam: Eleştirel Baskı” adlı yeni versiyonuyla yayımlanan eser, çok satanlar listesine girdi. Kitabı hazırlayan editörler, yapılan izahatlarla Hitler’in propagandasına, yalanlarına ya da yarı doğrularına, nefret söylemlerine bilimsel karşı tezler ortaya koymayı hedeflediklerini ve „eleştirel baskı“nın „Hitler’in yazdığı metne bir itiraz“ olduğunu ve amaçlarının „Kavgam“ mitosuna son vermek olduğunu belirttiler. Bu şekilde kitaba toplam 3 bin 500 geniş kapsamlı ve uzun dipnot yazıldı. Eserin yeni baskısında dipnotlarla yapılan şerhlerde tarihi belgelerle gelişmeler açıklanıyor, Hitler’in düşünceleri ve iddiaları modern araştırma sonuçlarıyla karşılaştırılıyor. Hitler’in 800 sayfa olarak kaleme aldığı eser, bu eklentilerle böylece tam 2000 sayfaya ulaşıyor. Münih Tarih Enstitüsü (IfZ) tarafından baskıya hazırlanan ve 4 bin adet basılan kitabın 8 Ocak 2016’da satışa başlanmasından önce 15 bin sipariş geldiği bildirildi. IfZ sözcüsü talebin bu kadar yüksek olacağını beklemediklerini, Mein Kampf’ın ilk baskısını 4000 adet olarak planladıklarını ancak yaklaşık 15.000 ön sipariş alınması üzerine yeni baskının yapılacağını belirtti.

Nazi döneminde Almanya’da toplam 10 milyon kez satılan ve İncil’den sonra en çok okunan kitap rekorunu kıran ‘Kavgam’, Hitler tarafından Kasım 1923’teki Nazi ayaklanmasından sonra, Münih yakınındaki Landsberg Cezaevi’nde hapis yattığı dönemde 9 ayda yazılmıştı. Kitapta, Yahudilerle ilgili ırkçı tezlerin yanı sıra, Nazi düzeninin kurulmasından sonra Almanya’nın Avrupa’nın doğusuna yayılma planları ve devletçi ekonomi politikaları ile ilgili görüşler de yer alıyordu. Almanların üstün ırk olduğunun vurgulandığı ve Yahudi karşıtı görüşlerin yer aldığı kitap, Nazi Almanyası’nın kılavuz eseri niteliğindeydi.

Almanya’nın İkinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesinin ve Nazi Yayınevi’nin kontrolünün müttefiklerin eline geçmesinin ardından müttefik devletler, ‘halkı kin ve nefrete teşvik ediyor‘ suçlamasıyla kitabın satışını yasaklamışlardı. Müttefik kuvvetler, kitabın telif haklarını Bavyera Eyalet Hükümeti’ne devrettiler Bu süre içinde Bavyera yönetimi kitabın içerdiği nefret duygusunu tahrik etmemek için kitabın yeniden basılmasına karşı çıktı. Ancak İkinci Dünya Savaşı boyunca çokça baskısı yapılan kitabı elde etmek çok da zor değildi.  1942 yılında basım haklarını satın alan Amerika Birleşik Devletleri’nin yanı sıra İsveç, Rusya, Hindistan, Japonya ve Türkiye Mein Kampf’ın kitapçıların raflarını doldurduğu ülkelerdendi.

İlk defa 1939 yılında Türkiye’de yayınlanan Kavgam, 2005 yılında iki ay içinde 100,000 adet satarak çok satanlar arasına girmişti. Türkiye’de pek çok yayın evi telif haklarını ödemeden kitabı basabiliyordu.  Bu durum Almanya ve Türkiye Hükümetleri arasında gerginliğe yol açmıştı. Avrupa Birliği, Türkiye’de yaşayan Yahudi toplulukları üzerine endişelerini dile getirdi. Alman Dışişleri Bakanlığı Türk Hükümeti’nden, ‘kitabın kin ve düşmanlığa tahrik yaptığı’ suçlamasıyla yayınları durdurmasını istedi. 2007 yılında Bavyera Hükümeti’nin kitabı basan yayın evleri hakkında Türk mahkemelerinde açtığı dava sonucunda kitabın yayımlanması ve satılması Türkiye’de de tamamıyla yasaklandı.

Mein Kampf’ın yeniden basımı engellenirken kitabın eski basımlarının sahaflarda ya da internet üzerinden satışa sunulmasıyla ilgili herhangi bir kısıtlama söz konusu değildi. Alman Hükümeti, kitabın ilk baskısının Almanya Federal Cumhuriyeti’inden daha önceye dayandığını öne sürerek kitabın Almanya içerisindeki satışına herhangi bir yasaklama getirmiyordu. Bunun yanı sıra Kavgam, dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı dillerde internet üzerinden kolaylıkla erişilebilecek durumdaydı.

Kitabın yeniden piyasayı sürülmesiyle ilgili tartışmalar Almanya’da daha kitapla ilgili çalışmalar ilk kez gündeme geldiği sırada ortaya çıkmıştı. Okuyucuların kitaptan etkilenmelerinden ya da Neo-Naziler’in ve diğer terör örgütlerinin kitabı kendilerine yol gösterici bir kılavuz olarak kullanmalarından endişe duyanların sayısı azımsanmayacak sayıda olsa da böyle akademik bir baskıyla kitabı yasaklamak yerine özgürleştirmenin daha sağlıklı bir yöntem olduğunu düşünenlerin sayısı da hiç az değildi. Almanya’daki Yahudiler Merkez Konseyi kitabın yayınlanmasına karşı çıkmadıklarını, aksine akademik bir versiyonun Hitler’in nefret söylemini, insan dışı düşünce yapısını kırabileceğini düşündüklerini söylerken The Guardian’da yer alan habere göre Almanya Öğretmenler Birliği yöneticileri de Adolf Hitler’in, ırkçı görüşlerini içeren ve İkinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’da basılmayan “Kavgam”ın açıklamalı eleştirel baskısının, gençleri Nazizme karşı uyarmak amacıyla liselerde okutulması gerektiğini savundu. Sosyal Demokratların eğitim politikası sözcüsü Ernst Dieter Rossmann, “Bu insanlık dışı kitabın maskesini düşürmek, modern eğitimin görevi.” dedi.

Ancak Alman yetkililer, telif hakları ortadan kalkacak olmasına karşın “Kavgam” kitabının “açıklamasız” baskılarını yapacak yayıncıları “ırkçı nefreti yaymak”la suçlayacaklarını duyurdu.

Sevgi Ekicigil

Yorum Yapmasam Olmaz :)